Sacrament Berchem

opdrachtgever: Woonhaven
ligging: Groenenhoek, Berchem
status: voorontwerp

Polygoon wint i.s.m. Rooilijn de ontwerpwedstrijd voor het sociaal nieuwbouwproject Sacrament.

De Heilig Sacramentskerk in de wijk Groenenhoek in Berchem maakt plaats voor een nieuwbouwproject van huisvestingsmaatschappij Woonhaven Antwerpen. Op de plek van de kerk komt een gemengd programma met 16 sociale huurwoningen, een kinderdagverblijf, een liturgische ruimte, een ruimte voor voedselbedeling en een publiek voorplein. De culturele en maatschappelijke herontwikkeling van de site zal de historische betekenis van deze plek in de wijk bestendigen.

De Molen Doel
Vervangen van brasserie en verplaatsen en restauratie van Scheldemolen

opdrachtgever: gemeente Beveren
i.s.m.: Sweco, EAGM
ligging: Scheldemolenstraat, Doel
status: ontwerp

Doe-het-zelfzaak en broodjeszaak

opdrachtgever: Projectvisie nv
ligging: Kapellei 174, Zoersel
status: in uitvoering

De omgeving is gevarieerd: gebouwen met verschillende volumes, kroonlijsthoogtes, materialen en dakvormen. Ten westen van het perceel zijn er handelspanden gelegen, langs de oostzijde residentiële bebouwing. Op dit knooppunt maakt het project aansluiting met zijn omgeving.

Centraal verlagen we de kroonlijst, met zicht naar het achterliggende groen. De verticaliteit, ritmering en doorbreking van de voorgevel benadrukken we verder door het linkse en rechtse volume een meter naar voor te schuiven. Deze ‘torentjes’ krijgen een hellend dak aansluitend op de omgeving. We verschalen het totaalvolume op maat met een doorlopende luifel en gevellijst. De luifel werkt uitnodigend aan de centrale inkom.

In het nieuwe geheel zullen twee zaken worden geïntegreerd: een broodjeszaak en een doe-het-zelfzaak.

i.s.m. CLUSTER landscape

opdrachtgever: Huttopia
ligging: Middenvijver, Linkeroever, Antwerpen
status: vergund

Herbestemming - kinesitherapiepraktijk
opdrachtgever: Motionlab
ligging: Geuzenveldenstraat, Schoten
oppervlakte: 367 m2
voltooid: 2018

fotografie: Jessy van der Werff
tekst: Victoria Verlinden

Een oude krokettenfabriek, ingesloten in een huizenblok, kreeg een nieuw leven als praktijk voor sportkinesitherapie. Het magazijn was donker, ruw afgewerkt en volgestouwd met kleine binnenkamers. De bouwheer droomde van een ruime, lichte praktijk met een industrieel karakter.

Polygoon verwijderde alle binnenmuren en maakte zo de structuur van de ruimte zichtbaar. De basisstructuur was immers eenvoudig en symmetrisch, met twee zware betonnen balken die het dak schragen.

Centraal staat de grote oefenzaal. Links ervan liggen behandelruimtes, rechts kleedkamers, douches en personeelsruimtes. De nieuwe wanden in lichtgewichtbeton stoppen op hoogte van de dakbalken. Het bovenste gedeelte bestaat uit beglazing bij de behandelkamers en uit akoestische houten panelen aan de andere kant. Deze spiegeling versterkt het gevoel van symmetrie.

Wie binnenkomt, voelt zich beschut door de luifel aan de inkom. Vanuit de wachtruimte leiden een houten zitbank, de geïntegreerde balie en een felle lichtstrook de blik meteen naar de grote zaal. Al het meubilair werd door het architectenteam ontworpen.

Het ruwe karakter bleef behouden: bestaande beschadigingen bleven zichtbaar en het oorspronkelijke metselwerk werd enkel overgeschilderd. Oude dakkoepels werden opengemaakt en vergroot. In de behandelruimtes vinden de meer verfijnde behandelingen plaats, en die kregen dan ook een meer verfijnde afwerking.

Nieuwbouw doe-het-zelf zaak, self-storage & ondergrondse parkeergarage
opdrachtgever: Projectvisie nv
ligging: Brugstraat, Sint-Job-in-t-Goor, Brecht
oppervlakte: 4.059 m2
voltooid: 2018-2019

Fotografie: Jessy van der Werff
Tekst: Victoria Verlinden

Inbreidingsproject: bouwen van een doe-het-zelfzaak

Een grote doe-het-zelfzaak wilde een nieuwe winkel bouwen langs een typisch Vlaamse straat met lintbebouwing. Dat bleek geen makkelijke oefening: de bouwvoorschriften lieten slechts 40% bebouwing toe en er moest rekening worden gehouden met de noden van de aangrenzende supermarkt. Er werd gekozen om de lintbebouwing radicaal te doorbreken. Het pand werd ingebreid middenin het bestaande bouwblok als een slangvormig tetrisblok.

Het pand kreeg een typisch industriële vorm met een licht hellend dak waarbij de gevel aan de voorkant werd uitgesneden. Die overkraging heeft niet alleen een uitnodigend effect, maar creëert ook ruimte voor de draaicirkel van vrachtwagens die laden en lossen. Langwerpige lichtstraten werden in de nieuwe dakvlakken strategisch ingeplant. Een ongebruikt gebouw vanachter op het perceel werd in het ontwerp mee opgenomen; de nieuwe staalconstructie vooraan sluit er naadloos op aan. Het winkelgedeelte bevindt zich hoofdzakelijk in het nieuwe gedeelte, de personeelsruimtes achterin. Een overdekte buitenruimte bevat het tuin- en plantengedeelte van de doe-het-zelfzaak.

De hele winkel is onderkelderd. Een secundaire toegang geeft via een grote lift toegang tot de kelder, die verschillende functies herbergt. Er is een parkeergarage en er zijn individuele opslagruimtes te huur.

Op het perceel stonden oorspronkelijk twee woningen aan de straatkant. Door deze woningen af te breken en het nieuwe gebouw in te breiden in het midden van het terrein, werd er meer open ruimte gewonnen. Die zal onbebouwd blijven en wordt nu hoofdzakelijk als parking gebruikt. De verharding werd aangelegd met waterdoorlatende klinkers, grasdalles en poreuze bedding en ingevuld met boompjes en groenbuffers. Voor de bezoeker is er een leesbaar en duidelijk ruimtegebruik.

Door inventief in te breiden op de site en bestaande structuren te integreren in het gebouw, werd de gesloten wand van de straat doorbroken en openheid gecreëerd.

Verbouwing apotheek met woning
opdrachtgever: Apotheek Boits
ligging: Koolmijnlaan, Heusden-Zolder
oppervlakte: 460 m2
voltooid: 2015
shortlist Batifaçade 2015 wedstrijd gevelrenovatie

fotografie: Jessy van der Werff / Polygoon

In Heusden-Zolder gaf Polygoon een verouderde gevel nieuw leven. Op de begane grond zit aan de straatkant de apotheek, intern verbonden met de woning die zich uitstrekt over drie bouwlagen. Het project bestond uit twee bouwfases, waarbij eerst de woning grondig werd verbouwd en daarna de voorgevel aangepakt werd. Later werd er een nieuwe toog in de apotheek geplaatst.

De uitdaging bestond erin de voorgevel te transformeren zonder aan de structuur te raken. Die werd wel volledig ontmanteld, geïsoleerd, opnieuw bekleed en weer ingevuld. Nieuwe ramen kregen geen kaders, en werden groter gemaakt zodat ze de bestaande structuur volgen.

Qua gevelbekleding kozen we voor architectonisch beton, dat ook gebruikt werd bij de binnenafwerking van vloeren, wanden, keukenblad en badkamer. Sommige elementen kregen een verfijnde afwerking in aluminium. De uitvoering van de gevelbekleding was een technische uitdaging die veel vooronderzoek vereiste.

Ook de achtergevel werd opengetrokken, opdat er meer licht kon toetreden in de woning en er een sterke connectie ontstond met de tuin. De woning en haar verbinding met de apotheek werden gereorganiseerd om een optimale vorm van privacy te verkrijgen.

Reconversie bedrijvencentrum met conciërgewoning
opdrachtgever: Projectvisie nv
ligging: Metropoolstraat, Schoten
oppervlakte: 10.071 m2
voltooid: 2018

fotografie: Jessy van der Werff (1-9), Victor Biegel (10-12)

Om vijf grote magazijnen terug een rendabele, bruikbare functie te geven, bedacht POLYGOON Architectuur een methode om de grote ruimtes te verdelen in kleinere units. Het hoofddoel was het optimaliseren en herorganiseren van de hallen, zodat we ruimte konden creëren voor een bedrijvencentrum met magazijnen en bedrijfsruimtes in alle formaten, kantoorruimtes en sanitaire voorzieningen.

Het gebouw zelf heeft een lange voorgeschiedenis. Het was een van de eerste ontwikkelingen langsheen het Albertkanaal, gelegen naast de voormalige bloemmolens van Nv Metropole (de straatbenaming is hier niet vreemd aan) en de van ver zichtbare “Bosto”-toren. Oorspronkelijk was in het gebouw de erwten-, granen- en peulenfabriek van de familie Van De Heuvel gevestigd. Later kwam hierin de Houthandel van Albert Hofkens. Na aankoop van het gebouw van de familie Hofkens werd de renovatie aangevat, en kreeg het complex de naam “Aquapolis”, wat ‘burcht aan het water’ betekent.

De aanwezigheid van het water en het Albertkanaal is altijd essentieel gebleken voor de historische gebruikers van het gebouw. Zo zijn er twee hallen bijvoorbeeld over de volledige bouwdiepte voorzien van een soort “mono-rail”-constructie, die destijds helemaal doorliep tot aan de kade, en waarlangs de goederen van- en naar de aangemeerde schepen konden worden getransporteerd.

Hierin zat de uitdaging om alle nieuwe infrastructuur te voorzien binnen de bestaande structuren. Ook bereikbaarheid en (verkeers-)circulatie was een cruciaal onderdeel van het ontwerpproces. Hierbij werd diep nagedacht over de nodige toegangen en vluchtwegen. Eveneens diende er voldoende ruimte te worden voorzien voor licht vrachtverkeer. Poorten plaatsten we dan op doordachte manier, zodat we een bepaalde herindeelbaarheid konden waarborgen.

We bekwamen een flexibele indeling door gebruik te maken van wanden die volledig verplaatsbaar en uitneembaar zijn. Op die manier creëren we een toevoeging met een lage impact die volledig circulair is.

Bij de magazijnen aangebouwd staat een conciërgewoning en ook deze werd mee opgenomen in het project. Refererend naar originele pakhuizen langs het Albertkanaal werd het metselwerk gekaleid, met respect voor de expressie van het originele baksteenmetselwerk. Langs de binnenzijde werd het gebouwtje geïsoleerd en na de renovatie was de woning in zijn geheel helemaal mee met zijn tijd.

Nieuwbouw muziekstudio
opdrachtgever: SputnikStudio
ligging: Paalstraat, Schoten
oppervlakte muziekstudio: 153 m2
voltooid: 2013

fotografie: Victor Biegel (1-8), SputnikStudio (9-13)

Een muziekstudio met daglicht

Op het einde van een huizenrij in Schoten lag nog een klein restperceel, de tuin van de laatste woning in deze rij. De bestaande woning werd op dit stukje grond uitgebreid met een volwaardig hoekgebouw, een nieuw beginpunt van het bouwblok.

Het nieuwe volume sluit aan op de bestaande woningen. De materialen, baksteenmetselwerk en pannendak, zijn dezelfde met hier en daar een andere detaillering. Het nieuwe volume volgt de knik in het perceel. Hierdoor is de voorgevel iets breder dan de achtergevel en krijgt het beginpunt van de huizenrij zo wat meer aandacht die wordt versterkt door het hoekraam van de inkom.

De opnamestudio is gelegen op het gelijkvloers waarbij er rekening werd gehouden met verschillende opnametechnieken; instrumenten en versterkers kunnen ook in aanpalende ruimtes worden geplaatst. De controlekamer in de bestaande woning grenst aan de opnamestudio. Op de eerste en tweede verdieping zijn er ruimtes voor ontspanning en overnachting voor de muzikanten.

Het gebruik van een ‘box in box’ principe was belangrijk voor de akoestische prestaties van de muziekstudio. Een eerste schil is de gevelsteen met daarachter rotswol. Een tweede de binnenmuur in betonblokken, los van de bestaande woning. De derde schil is de binnenafwerking die ook de akoestiek in de studio bepaalt. Door na te denken over de planopbouw en extra aandacht te besteden aan akoestiek en verluchting, is er daglicht in de ruimtes. Op die manier kan er luide muziek gemaakt worden in een ruimte met natuurlijk licht, wat eerder uitzonderlijk is voor deze functie.

Reconversie Wijnegem Business Center
verbouwing en uitbreiding bedrijvencentrum
opdrachtgever: Projectvisie nv
ligging: Bijkhoevelaan, Wijnegem
oppervlakte: 2.967 m2
ontwerp: 2011 (niet uitgevoerd)

fotografie: Jessy van der Werff